Soạn văn lớp 7 Học kỳ 2
Soạn văn lớp 7 Học kỳ 2
Ta cũng thể nói thêm về vấn đè này: ví dụ như: Tô Hoài đã rất sáng tạo khi dựng nên cuộc sống của bao nhiêu con vật bé nhỏ quanh ta con dế men, con dế trũi, con châu chấu… Xã hội của các con vật này cũng có nhiều nét giống với xã hội của con người. Đó cũng là một cách tạo ra sự sống trong tác phẩm văn chương.
Câu 3: Theo Hoài Thanh, công dụng của văn chương là gì ? Hãy đọc đoạn văn từ “Vậy thì, hoặc hình dung sự sống” đến hết văn bản để tìm ý trả lời.
Trả lời:
_ Công dụng của văn chương là : Gây cho ta những tình cảm ta không có và luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có .
Câu 4: Đcọ lại những kiến thức về bài văn nghị luận đã học trong phần tập làm văn ở bài 18, 19, 20, từ đó trả lời các câu hỏi :
a, Văn bản ý nghĩa văn chương thuộc loại văn nghị luận nào trong hai loại sau ?
Vì sao?
_ Nghị luận chính trị _ xã hội
_ Nghị luận văn chưong
b, Văn nghị luận của Hoài Thanh (qua ý nghĩa văn chương) có gì đặc sắc ? Hãy chọn một trong các ý sau để trả lời :
_ Lập luận chặt chẽ, sáng sủa;
_ Lập luận chặt chẽ, sáng sủa và giàu cảm xúc;
_ Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc, hình ảnh.
Tìm một đoạn văn bản để dẫn chứng và làm rõ ý đã chọn.
Trả lời:
a, Văn bản ý nghĩa văn chưong thuộc loại nghị luận văn chương.
b, Sự đặc sắc của bài viết ý nghĩa văn chương : vừa có lí lẽ vừa có cảm xúc và hình ảnh.
Dẫn chứng: “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có; cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.”
Bài 26:
Văn bản
Sống chết mặc bay
Đoc- hiểu văn bản
Câu 1: Sống chết mặc bay có thể chia ra làm mấy đoạn ? Mỗi đoạn nói gì ?
Trả lời:
_ Sống chét mặc bay có thể chia lam 3 đoạn
+ Đoạn 1: từ đầu đến “Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất:
Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.
+ Đoạn 2: từ “ấy, lũ con dân…” cho đến “…ù! thông tôm, chi chi nảy!… Điếu mày!”: Cảnh quan phủ và quan lại chơi bài.
+ Đoạn 3: Còn lại: Cảnh vỡ đê.
Câu 2: Phép tương phản (cũng gọi là đối lập) trong nghệ thuật là việc tạo ra những hành động, những cảnh tượng, những tính cách trái ngược nhau để qua đó làm nổi bật một ý tưởng bộ phận trong tác phẩm hoặc tư tưởng chính của tác phẩm.
Dựa vào định nghĩa trên, em hãy:
a, Chỉ ra hai mặt tương phản cơ bản trong truyện Sống chết mặc bay.
b, Phân tích làm rõ từng mặt trong sự tương phản đó. (Chú ý đến các chi tiết thuộc về cảnh người dân đâng hộ đê trong trạng thái nguy kịch và các chi tiết thuộc về cảnh tên quan đang cùng nha lại chơi bài trong đình với không khí tĩnh mịch, trang nghiêm.)
c, Chỉ ra qua hai mặt tương phản, hình ảnh tên quan phủ đi hộ đê được tác giả khắc hoạ như thế nào. (Chú ý đến các chi tiết thuộc về : chỗ ở, điều kiện sinh hoạt trong khi đi “đốc thúc việc hộ đê” ; cách ngồi, tư thế, giọng điệu ngôn ngữ trước bọn nha lại, chánh tổng…, đặc biêtụ là thái độ, cách nói khi đã có tin đê vỡ.)
d, Nêu lên dụng ý của tác giả trong việc dựng cảnh tương phản này.
Trả lời:
a, Hai mặt tương phản cơ bản trong truyện này : cạnh dân phu lam lũ, lầm than lo giữ đê và cảnh quan phụ mẫu ung dung ngồi đánh bài, mặc kệ đê vỡ, dân khổ.
b, Hai mặt tương phản đó thể hiện cụ thể ở các cảnh sau:
Cảnh dân hộ đê Cảnh quan lại chơi bài
Thời gian và vị trí _ 1 giờ đêm
_ Ngoài trời mưa gió, nước sông Nhị Hà lên to, khúc đê ở làng X, phủ X=> núng thế, sắp vỡ.
ð Tình thế nguy kịch, ngàn cân treo sợi tóc. _ Đình ở trên mặt đê, cao và vững trãi => an toàn, vững trãi thuận lợi cho việc chơi bài.
Cảnh tượng _ Trăm nghìn con người, kẻ thì thuổng, kẻ thì đội đất rồi lướt thướt như chuột lột
ã Nhốn nháo, khổ cực, thảm hải, gội gió tăm mưa như một lũ sâu, kiến. _ Đèn thắp sáng trưng, nhộn nhịp, tưng bừng.
_ Quan phụ mẫu uy nghi, chễm trê.
_ Vật dụng sang trọng, ăn uống sa hoa.
_ Trang nghiêm, đường bệ.
ð Cuộc sống người dân đang đứng trước nguy cơ, nghìn sầu muôn thảm, còn quan lại ăn chơi sa hoa, vô trách nhiệm.
c, Qua hai mặt tương phản, hình ảnh tên quan phủ đi “hộ đê” được khắc hoạ thật tỉ mỉ, chi tiết:
Dân Quan phụ mẫu
_ Tiếng kêu vang rời, dậy đât.
_ Tiếng kêu rầm rĩ.
_ Tiếng ào ào như thác chảy xiết.
_ Tiếng trâu, bò, gà,…kêu vang tứ phía.
ð Cảnh đê vỡ ra.
Một người nhà quê mình mồm lấm láp, quần áo ướt đẫm: “Bẩm quan lớn đê vỡ mất rồi.
_ Nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, …xiết.
ð Cảnh thảm sầu, khổ cực của người dân.
_ Mọi người giật nảy mình. Quan phụ mẫu điền nhiên lăm le chờ người bốc.
ð Quan phụ mẫu là một người vô trách nhiệm, thản nhiển trước tai hoạ đang ập đến, hàng ngàn tính mạng của người dân:
Ông cách cổ chúng mày, bỏ tù chúng mày.
_ Tiếp tục chơi bài.
ð Thể hiện thái độ hốc hách quát nạt, đổi hết tội cho người dân và vuốt trắng tội mình. Điển hình cho những tên quan trong sự nửa thực dân phong kiến. ù ván bài to, vỗ tay xuống sập kêu to: ù…thì tôm…
ð Vui sưóng đến cực đọ`
d, Tác giả dụng ý dựng lên cảnh tương phản này nhằm vạch trần bản chất bọn quan lại thời Pháp thuộc: Chúng chẳng bao giờ thực sự lo cho dân mà rất nhẫn tâm, bỏ mặc dân rơi vào cảnh gian nan ruộng ngập, nhà trôi, đói rét bần cùng. Chúng chỉ lo vơ vét, cho đầy túi để sung sướng và thoả mãn mọi thú vui chơi của bản thân.
Câu 3: Trong nghệ thuật văn chương còn có phép tăng cấp (lần lượt đưa thêm chi tiết và chi tiết sau phải cao hơn chi tiết trước), qua đó làm rõ thêm bản chất một sự việc, một hiện tượng muốn nói. Trong Sống chết mặc bay, tác giả đã kết hợp khéo léo phép tương phản và phép tăng cấp để bộc lộ rõ nết tính cách của nhân vật
Em hãy phân tích, chứng minh ý kiến trên bằng cách trả lời các câu hỏi sau:
a, Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ của trời mưa, của độ nước sông dâng cao, của nguy cơ vỡ đê, của cảnh hộ đê vất vả, cảng thẳng của người dân (trong đó có mức độ của tiếng trống đánh, ốc thổi, tiếng người gọi nhau sang hộ đê) là thế nào ?
b, Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ đam mê bài bạc của tên quan phủ như thế nào?
c, Hãy nhân xét về tác dụng của sự kết hợp hai nghệ thuật tương phản và tăng cấp trong việc vạch trần bản chất “lòng lang dạ thú” của tên quan phủ trước sinh mạng của người dân.
Trả lời:
a, Sự tăng cấp trong việc miêu tả mưa gió, nước sông ngày càng dâng cao, nguy cơ vỡ đê ngày càng lớn, cảnh hộ đê ngày càng vất vả, căng thằng và cuối cùng là cảnh ngập lụt thật thương tâm:
+ Nguy cơ ngập lụt ngày một tăng cao”
_ Trời mưa tầm tã, nước sông Nhị Hà lên to quá, khúc đê làng X, thuộc phủ X, xem chừng núng thế…
_ Trên trời vẫn mưa tầm mưa tã trut xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên..
_ Có tiếng ào ào như thác chảy xiết, rồi tiếng gà, chó, …kêu vang tứ phía.
_ Nước trang lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết…
+ Cảnh tình của dân phu vật lộn với nước mỗt lúc thêm cực nhọc, thê thảm:
_ Dân phu kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ thì đội đất, kẻ vác tre..
_ Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ, nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử..
_ Vừa lúc đó thì tiếng người kêu rầm rĩ, càng nghe cnàg lớn.
_ Kẻ sống không chỗ ẻ, kẻ chết không nơi chôn, lênh đênh trên mặt nước…
b, Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ ham mê bài bạc của tên quan phủ:
+ Ngài mà còn dở ván bài, hoặc chưa hết hội thì dầu trời long lở đất, đê vỡ dân trôi, ngài cũng thây kệ.
+ …đê vỡ mặc đê, nước sông dù nguy, không bằng nước bài cao thấp. Đứng trên đê mà đốc kể cắm cừ, người đổ đất, lắm nỗi lầm than, sao bằng ngồi trong đình, đã săn kẻ bốc nọc, người chia bài, nhiều đường thú vị.
+ Mặc! Dân, chẳng dân thì chớ! Con bài ngon há nỡ bỏ hoài ru! Quan lớn ngài ăn, ngài đánh, ..
+ … Nghe ngoài xa, tiếng kêu vang trời dậy đất. Mọi người đều giật nảy mình, duy quan vẵn điền nhiên, chỉ lăm le chực người ta bốc trúng quân mình chờ mà hạ.
+ Khi có người xông vào báo tin đê vỡ thì ngài đỏ mặt tía tai, quay ra quát rằng:
Ông cách cổ chúng mày, bỏ tù chúng maỳ.
`c, Hai nghệ thuật tương phản và tăng cấp được kết hợp rất khéo léo trong tác phẩm đã có tác dụng làm bản chất “lòng lan dạ thú” bất nhân, thất đức, hống hách, bạo tàn của tên quan cứ tưng bước từng bước lộ ra dần và cuối cùng người đọc thấy được nguyên hình của hắn.
Câu 4: Hãy phát biẻu chung về giá trị hiện thực, nhân đạo và nghệ thuật (ngôn ngữ, hình tượng nhân vật,…) của truyện Sống chết mặc bay.
Trả lời:
_ Giá trị hiện thực: Phản ánh cuộc sống ăn chơi hưởng lạc vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền và cảnh sông thê thảm của người dân trong xã hội xưa.
_ Giá tri nhân đạo: lên án ke cầm quyền thờ ơ vô trách nhiệm với tính mạng người dân.
_ Nghệ thuât: Dùng biện pháp tương phản để khắc học nhân vật làm nổi bật tư tưởng củ nhân vật.
Bài 27:
Văn bản
Những trò lố
hay là va-ren và phan bội châu
Đọc – hiểu văn bản
Câu 1: Theo em, đây là một tác phẩm ghi chép sự thật hay là tưởng tượng hư cấu ? Căn cứ vào đâu để kết luận ?
Trả lời:
_ Đây là câu truyện được viết bằng trí tưởng tượng.
“Chúng ta hay theo dõi, theo dõi bằng đôi cánh của trí tưởng tượng, những trò lố chính thức của ông Va-ren”.
Câu 2: Đcọ kĩ đoạn đầu tác phẩm từ “Do sức ép của công luận” đến “Phan Bộ Châu vẫn bị giam trong tù” và trả lời các câu hoi sau:
a, Va-ren đã hứa gì về vụ Phan Bội Châu ?
b, Thực chất của lời hứa đó là gì ?
Cụm từ “nửa chính thức hứa” và câu hỏi của tác giả “giả thử cứ cho rằng {…} sẽ chăm sóc vụ ấy vào lúc nào và ra làm sao có ý nghĩa gì trong việc bộc lộ thực chất lời hứa của Va-ren ?
Trả lời:
a, Va-ren đã hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu (đay là sự chăm sóc đặc biệt)
b, Thực chất của lời hứa này là một quân bài chính trị, bất đi dư luận của sức ép. Cụm từ “nửa chính thức hứa” nói lên thái độ lấp lửng, mập mờ của Va-ren, một vị toàn quyêng đông dương có thể giữ lời hứa hay sao.
Câu 3: Trong cảnh Va-ren đến Hà Nội để gặp Phan Bội Châu, hai nhân vật chính la Va-ren và Phan Bội Châu đã thể hiện một sự tương phản, đối lập cực độ. Hãy làm rõ nhận định đó bằng cách trả lời câu hỏi sau:
a, Số lượng lời văn dành cho việc khăc hoạ tính cách của từng nhân vật nhiều it như thế nào ? Sự nhiều ít đó thể hiện dụng ý nghệ thuật gì của tác giả khi khắc hoạ tính cách của từng nhân vật ?
b, Qua những lời lẽ co tính chất độc thoại (tự nói một mình) của Va-ren trước Phan Bội Châu, động cơ, tính cách, bản chất của Va-ren đã hiện lên như thế nào ?
c, Qua sự im lặng của Phan Bội Châu và lời bình của tác giả về sự im lặng đó, em thấy gì về khí phách, tư thế của Phan Bội Châu trước Va-ren ?
Trả lời:
_ Sự tương phản đối lập trong bút pháp, khắc hoạ giữa 2 nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu.
a, Lời văn của :
ã Va-ren: Con người đã phản bội giai cấp vô sản Pháp, tên chính khách đã bị đồng bọn đuổi ra khỏi tập đoàn kẻ đã ruồng bỏ quá khứ, ruông bỏ lòng tin, ruồng bỏ cấp mình => Kẻ phản bội.
ã Phan Bội Châu: Con người đã hi sinh cả gia đình và của cải để xa lánh khỏi thấy mặt bọn cướp nở mình, sống xa quê hương, luôn bị lũ này san đuổi, bị chúng nhử vào… đầy đoạ trong nhà giam => Vị anh hùng.
ð Lời văn của Va-ren it hơn của Phan Bội Châu .
b, Qua ngôn ngữ độc thoại:
ã Mục đích: Muốn dụ dỗ Phan Bội Châu đầu hang và cấu kết với thực dân Pháp.
ð Tính cách của Va-ren xảo trái và lừa bịp.
ð
Ngoài ra, Va- ren còn trỏ nên xấu xa, ngang nhiên kể ra những tên tuổi tai tiếng đã từng phản bội.
ð Va-renlà một kẻ xâu xa, nham hiểm
Thái độ của Phan Bội Châu im lặng, kinh thường thể hiện sự vững vàng cao hơn kẻ địch, thể hiện khí phách hiên ngang, bất khuất một lòng, một dạ yêu nước.
Câu 4: Theo em, ví thử truyện Những trò lố hay là Va-ren và Phân Bội Châu dừng lại ở câu : “…chỉ vì Phan Bội Châu không hiểu Va-ren cũng như Va-ren không hiểu Phan Bội Châu thì có được không ? Nhưng ở đây lại có thêm đoạn kết, trong đó có chi tiết về lời quả quyết của anh lính dõng An Nam và chi tiết về lời đoán thêm của tác giả thì giá trị câu chuyện được nâng lên như thế nào ?
Trả lời:
_Tac phẩm không chỉ dừng ở lại chỗ chỉ vì Va-ren không hiểu Phan Bội Châu mà Phan Bội Châu cũng không hiểu Va-ren mà còn thêm đoạn kết với quả quyết của anh binh lính làm tăng giá trị của truyện, khắc sâu thêm bản lĩnh và tính cách Phan Bội Châu và thấy được Va-ren là một kẻ lố bịch.
Bài 28:
Văn bản
Ca huế trên sông hương
Đọc- hiểu văn bản
Câu1:Trước khi đọc bài này,em đã biết gi về cố đô huế?Hãy nêu một vài đặc điểm tiêu biểu của xứ Huế mà em biết.
Trả lời:
Vài đặc điểm tiêu biểu của xứ huế:
Huế là cố đô của triều đình nhà Nguyễn. Thành phố Huế nằm bên bờ sông Hương, một con sông đựp dào dạt chấ thơ. ở Huế có thôn Vĩ Dạ, một làng xóm nhiều bóng cau, bóng trúc đã in dấu trong thơ Hàn Mặc Tử. ở Huế cung vua vẫn còn và gần đây được tu bổ lại: Đó là Đại Nội với sân rồng, nơi các quan trong triều tới để chầu vua, dâng sớ tấu. ở Huế còn có nhiều lăng tẩm, nơi chôn cất các bậc quân vương như lăng Khải Định, lăng Tự Đức. Chợ Đông Ba của thành phố Huế bán rất nhiều mon ăn riêng cuar địa phương. Nón Huế, những chiếc nón bài thơ mỏng manh, trắng ngà luôn làm tôn thêm vẻ đẹp thướt tha của tà áo dài xú Huế.
Câu 2: Hãy thống kê tên các làn điệu dân ca Húê và tên những dụng cụ âm nhạc được nhắc tới trong bài văn, để thấy sự đa dạng phong phú của hình thức ca Huê tren sông Hương.
Trả lời:
_ Hò: Hò lơ, hò ô, hò xay lúa, hò nện, hò chèo cạn, hò bài thai, hò giã gạo, …
_ Lí: hoài xuân, hoài nam, con sáo.
_ Dân ca: nam bình, quả phụ, nam xuân, nam ai, tương tư khúc, hanh vân.
_ Các dụng cụ âm nhạc: đàn tranh, đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tam, đàn bầu, đàn sáo, đàn cặp sanh tiền.
Câu 3: Sau khi đọc bài văn trên, em biết thêm gì về vùng đất này ?
Trả lời:
_ Sau khi đọc bài văn trên, ta được biết thêm các làn điệu dân ca và các nhạc cụ dân tộc của xứ Huế thật vô cùng phong phú. Cách đi thuyền trên sông trong đêm thanh vắng để toàn tâm toàn ý lắng nghe tiếng hát tiếng đàn sâu lắng, gợi cảm, thiết tha là một thú chơi thật thanh tao cuat người đất cố đô đa cảm.
Câu 4: Hãy tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau:
a, Ca Huế được hinhg thành từ đâu ?
b, Tại sao các điệu ca Huế được nhắc tới trong bài văn vừa sôi nổi, tưới vui, vừa trang trọng, uy nghi ?
c*) Tại sao có thể nói nghe ca Huế là một thú tao nhã ?
Trả lời:
a, + Hình thành từ dòng ca nhạc dân gian.