Tác giả Tản Đà
Tác giả Tản Đà
III.- NGHỆ THUẬT THƠ VĂN TẢN ĐÀ
1. Vận dụng một số thành tựu nghệ thuật của văn học dân gian :
– Thể loại : Các làn điệu xẩm, lý, chèo, ca cổ bản, các thể loại dân ca ở cả miền Bắc lẫn miền Trung đều được Tản Ðà chú ý khai thác. Sự am hiểu dân ca làm cho Tản Ðà viết phong thi và ca khúc đạt trình độ nghệ thuật rất cao. Rất nhiều bài ca dao của Tản Ðà trở thành tác phẩm văn học dân gian, lưu hành khá rộng rãi trong quần chúng. Tản Ðà gọi ca dao của mình là phong thi.
– Ngôn ngữ : Tản Ðà đã học tập cách sử dụng ngôn ngữ của văn học dân gian, tạo cho ngôn ngữ trong sáng tác của ông có tính giản dị, tự nhiên. Ông còn đưa lời ăn tiếng nói của quần chúng vào trong tác phẩm. Có thể thấy rõ thơ của Tản Ðà được sáng tác với ngôn ngữ của văn học dân gian, với chất liệu nghệ thuật mà người lao động đã dùng. Ngôn ngữ trong thơ Tản Ðà là ngôn ngữ của ca dao, hát ru, hát ví…
– Tản Ðà còn vận dụng một số công thức trong ca dao. Ví dụ : “Gió đưa”, “Con cò”…
“Gió đưa thầy khóa sang sông
Ðể em trông thấy trong lòng ngẩn ngơ”.
hoặc “Con cò lặn lội bờ ao
Phất phơ đôi dải yếm đào gió bay
Em về giục mẹ cùng thầy
Cắm sào đợi nước biết ngày nào trong ?”
Ảnh hưởng của văn học dân gian trong thơ Tản Ðà rất đậm. Có nhiều câu thơ đã bám sát vào các câu hát, ví của văn học dân gian.
Câu ví : Hỡi cô yếm trắng lòa lòa
Sao cô không bảo mẹ già nhuộm thâm.
Tản Ðà : Hỡi cô yếm trắng kia là
Chồng cô, cô bỏ ở nhà đi chơi.
2. Cách tân nghệ thuật sáng tác của nhà nho :
– Tản Ðà đã sử dụng các thể loại sáng tác của văn chương trung đại trên tinh thần cách tân. Ông là người thể hiện đầy đủ và thành công phương hướng giải quyết của thời đại.
Chính ông đã tuyên bố : “Ðờn là đờn, thơ là thơ
Thơ thời có chữ, đờn có tơ
Nếu không phá cách vứt điệu luật
Khó cho thiên hạ đến bao giờ “.